امنیت اطلاعات یعنی حفاظت اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی از فعالیت های غیرمجاز. این فعالیت ها عبارتند از دسترسی، استفاده، افشاء، خواندن، نسخه برداری یا ضبط، خراب کردن، تغییر، دستکاری. 

واژه های امنیت اطلاعات، امنیت کامپیوتری و اطلاعات مطمئن گاها به اشتباه به جای هم بکار برده می شود. اگر چه اینها موضوعات به هم مرتبط هستند و همگی دارای هدف مشترک حفظ محرمانگی اطلاعات، یکپارچه بودن اطلاعات و قابل دسترس بودن را دارند ولی تفاوت های ظریفی بین آنها وجود دارد. این تفاوت ها در درجه اول در رویکرد به موضوع امنیت اطلاعات، روش های استفاده شده برای حل مسئله، و موضوعاتی که تمرکز کرده اند دارد. 

امنیت اطلاعات به محرمانگی، یکپارچگی و در دسترس بودن داده ها مربوط است بدون در نظر گرفتن فرم اطلاعات اعم از الکترونیکی، چاپ، و یا اشکال دیگر. 

امنیت کامپیوتر در حصول اطمینان از در دسترس بودن و عملکرد صحیح سیستم کامپیوتری تمرکز دارد بدون نگرانی از اطلاعاتی که توسط این سیستم کامپیوتری ذخیره یا پردازش می شود. 

دولت ها، مراکز نظامی، شرکت ها، موسسات مالی، بیمارستان ها، و مشاغل خصوصی مقدار زیادی اطلاعات محرمانه در مورد کارکنان، مشتریان، محصولات، تحقیقات، و وضعیت مالی گردآوری میکنند. بسیاری از این اطلاعات در حال حاضر بر روی کامپیوترهای الکترونیکی جمع آوری، پردازش و ذخیره و در شبکه به کامپیوترهای دیگر منتقل می شود.اگر اطلاعات محرمانه در مورد مشتریان و یا امور مالی یا محصول جدید موسسه ای به دست رقیب بیافتد، این درز اطلاعات ممکن است به خسارات مالی به کسب و کار، پیگرد قانونی و یا حتی ورشکستگی منجر شود. حفاظت از اطلاعات محرمانه یک نیاز تجاری، و در بسیاری از موارد نیز نیاز اخلاقی و قانونی است. 

برای افراد، امنیت اطلاعات تاثیر معنی داری بر حریم خصوصی دارد. البته در فرهنگ های مختلف این مفهوم حریم خصوصی تعبیرهای متفاوتی دارد. 

بحث امنیت اطلاعات در سال های اخیر به میزان قابل توجهی رشد کرده است و تکامل یافته است. راههای بسیاری برای ورود به این حوزه کاری به عنوان یک حرفه وجود دارد. موضوعات تخصصی گوناگونی وجود دارد از جمله: تامین امنیت شبکه (ها) و زیرساخت ها، تامین امنیت برنامه های کاربردی و پایگاه داده ها، تست امنیت، حسابرسی و بررسی سیستم های اطلاعاتی، برنامه ریزی تداوم تجارت و بررسی جرائم الکترونیکی، و غیره. 

این مقاله یک دید کلی از امنیت اطلاعات و مفاهیم اصلی آن فراهم میکند. 

از زمانی که نوشتن و تبادل اطلاعات آغاز شد، همه انسانها مخصوصا سران حکومتها و فرماندهان نظامی در پی راهکاری برای محافظت از محرمانه بودن مکاتبات و تشخیص دستکاری آنها بودند. ژولیوس سزار ۵۰ سال قبل از میلاد یک سیستم رمزنگاری مکاتبات ابداع کرد تا از خوانده شدن پیام های سری خود توسط دشمن جلوگیری کند حتی اگر پیام به دست دشمن بیافتد. جنگ جهانی دوم باعث پیشرفت چشمگیری در زمینه امنیت اطلاعات گردید و این آغاز کارهای حرفه ای در حوزه امنیت اطلاعات شد. پایان قرن بیستم و سالهای اولیه قرن بیست و یکم شاهد پیشرفتهای سریع در ارتباطات راه دور، سخت افزار، نرم افزار و رمزگذاری داده ها بود. در دسترس بودن تجهیزات محاسباتی کوچکتر، قوی تر و ارزان تر پردازش الکترونیکی داده ها باعث شد که شرکت های کوچک و کاربران خانگی دسترسی بیشتری به آنها داشته باشند. این تجهیزات به سرعت از طریق شبکه های کامپیوتر مثل اینترنت به هم متصل شدند. 

با رشد سریع و استفاده گسترده از پردازش الکترونیکی داده ها و کسب و کار الکترونیک از طریق اینترنت، همراه با ظهور بسیاری از خرابکاریهای بین المللی، نیاز به روش های بهتر حفاظت از رایانه ها و اطلاعات آنها ملموس گردید. رشته های دانشگاهی از قبیل امنیت کامپیوتری، امنیت اطلاعات و اطلاعات مطمئن همراه با سازمان های متعدد حرفه ای پدید آمدند. هدف مشترک این فعالیت ها و سازمانها حصول اطمینان از امنیت و قابلیت اطمینان از سیستم های اطلاعاتی است. 

همانگونه که تعریف شد، امنیت اطلاعات یعنی حفظ محرمانگی، یکپارچه بودن و قابل دسترس بودن اطلاعات از افراد غیرمجاز. در اینجا مفاهیم سه گانه "محرمانگی"، "یکپارچه بودن" و "قابل دسترس بودن" توضیح داده میشود. در بین متخصصان این رشته بحث است که علاوه بر این ۳ مفهوم موارد دیگری هم را باید در نظر گرفت مثل "قابلیت حسابرسی"، "قابلیت عدم انکار انجام عمل" و "اصل بودن". 

محرمانگی یعنی جلوگیری از افشای اطلاعات به افراد غیر مجاز. به عنوان مثال، برای خرید با کارت های اعتباری بر روی اینترنت نیاز به ارسال شماره کارت اعتباری از خریدار به فروشنده و سپس به مرکز پردازش معامله است. در این مورد شماره کارت و دیگر اطلاعات مربوط به خریدار و کارت اعتباری او نباید در اختیار افراد غیرمجاز بیافتد و این اطلاعات باید محرمانه بماند. در این مورد برای محرمانه نگهداشتن اطلاعات، شماره کارت رمزنگاری میشود و در طی انتقال یا جاهایی که ممکن است ذخیره شود (در پایگاه های داده، فایل های ثبت وقایع سیستم، پشتیبان گیری، چاپ رسید، و غیره) رمز شده باقی میماند. همچنین دسترسی به اطلاعات و سیستم ها نیز محدود میشود. اگر فردی غیر مجاز به شماره کارت به هر نحوی دست یابد، نقض محرمانگی رخ داده است. 

نقض محرمانگی ممکن است اشکال مختلف داشته باشد. مثلا اگر کسی از روی شانه شما اطلاعات محرمانه نمایش داده شده روی صفحه نمایش کامپیوتر شما را بخواند. یا فروش یا سرقت کامپیوتر لپ تاپ حاوی اطلاعات حساس. یا دادن اطلاعات محرمانه از طریق تلفن همه موارد نقض محرمانگی است. 

یکپارچه بودن یعنی جلوگیری از تغییر داده ها بطور غیرمجاز و تشخیص تغییر در صورت دستکاری غیر مجاز 

اطلاعات. یکپارچگی وقتی نقض میشود که اطلاعات در حین انتقال بصورت غیرمجاز تغییر داده میشود. سیستم های امنیت اطلاعات به طور معمول علاوه بر محرمانه بودن اطلاعات، یکپارچگی آنرا نیز تضمین میکنند. 

اطلاعات باید زمانی که مورد نیاز توسط افراد مجاز هستند در دسترس باشند. این بدان معنی است که باید از درست کار کردن و جلوگیری از اختلال در سیستم های ذخیره و پردازش اطلاعات و کانال های ارتباطی مورد استفاده برای دسترسی به اطلاعات اطمینان حاصل کرد. سیستم های با دسترسی بالا در همه حال حتی به علت قطع برق، خرابی سخت افزار، و ارتقاء سیستم در دسترس باقی می ماند. یک از راههای از دسترس خارج کردن اطلاعات و سیستم اطلاعاتی درخواست بیش از طریق خدمات از سیستم اطلاعاتی است که در این حالت چون سیستم توانایی و ظرفیت چنین حجم انبوده خدمات دهی را ندارد از سرویس دادن بطور کامل یا جزیی عاجز میماند. 

در بسیاری موارد، باید امکانی در سیستم اطلاعاتی تعبیه شود تا بتوان انجام دهنده عملی روی اطلاعات را 

حسابرسی کرد. مثلا با ثبت دسترسی افراد میتوان فرد یا افرادی که به اطلاعات دست یافته اند را حسابرسی کرد. 

در انتقال اطلاعات و یا انجام عملی روی اطلاعات، گیرنده یا فرستنده و یا عمل کننده روی اطلاعات نباید قادر به انکار عمل خود باشد. مثلا فرستنده یا گیرنده نتواند ارسال یا دریافت پیامی را انکار کند. 

در بسیاری از موارد باید از اصل بودن و درست بودن اطلاعات ارسالی و نیز فرستنده و گیرنده اطلاعات اطمینان حاصل کرد. در بعضی موارد ممکن است اطلاعات رمز شده باشد و دستکاری هم نشده باشد و به خوبی به دست گیرنده برسد ولی ممکن است اطلاعات غلط باشد و یا از گیرنده اصلی نباشد. در این حالت اگر چه محرمانگی، یکپارچگی و در دسترس بودن رعایت شده ولی اصل بودن اطلاعات مهم است. 

برای حراست از اطلاعات، باید دسترسی به اطلاعات کنترل شود. افراد مجاز باید و افراد غیرمجاز نباید توانایی دسترسی داشته باشند. بدین منظور روش ها و تکنیک های کنترل دسترسی ایجاد شده اند که در اینجا توضیح داده میشوند. 

دسترسی به اطلاعات حفاظت شده باید محدود باشد به افراد، برنامه های کامپیوتری، فرآیندها و سیستم هایی که مجاز به دسترسی به اطلاعات هستند. این مستلزم وجود مکانیزم های برای کنترل دسترسی به اطلاعات حفاظت شده می باشد. پیچیدگی مکانیزم های کنترل دسترسی باید مطابق با ارزش اطلاعات مورد حفاظت باشد. اطلاعات حساس تر و با ارزش تر نیاز به مکانیزم کنترل دسترسی قوی تری دارند. اساس مکانیزم های کنترل دسترسی بر دو مقوله احراز هویت و تصدیق هویت است. 

احراز هویت تشخیص هویت کسی یا چیزی است. این هویت ممکن است توسط فرد ادعا شود و یا ما خود تشخیص دهیم. اگر یک فرد میگوید "سلام، نام من علی است" این یک ادعا است. اما این ادعا ممکن است درست یا غلط باشد. قبل از اینکه به علی اجازه دسترسی به اطلاعات حفاظت شده داده شود ضروری است که هویت این فرد بررسی شود که او چه کسی است و آیا همانی است که ادعا میکند. 

تصدیق هویت عمل تایید هویت است. زمانی که "علی" به بانک میرود تا پول برداشت کند، او به کارمند بانک می گوید که او "علی" است (این ادعای هویت است). کارمند بانک کارت شناسایی عکس دار تقاضا میکند، و "علی" ممکن است گواهینامه رانندگی خود را ارئه دهد. کارمند بانک عکس روی کارت شناسایی با چهره "علی" مطابقت میدهد تا مطمئن شود که فرد ادعا کننده "علی" است. اگر عکس و نام فرد با آنچه ادعا شده مطابقت دارند تصدیق هویت انجام شده است. 

از سه نوع اطلاعات می توان برای احراز و تصدیق هویت فردی استفاده کرد: چیزی که فرد می داند، چیزی که فرد دارد، و یا کسی که فرد هست. نمونه هایی از چیزی که می داند شامل مواردی از قبیل کد، رمز عبور، و یا نام فامیل قبل از ازدواج مادر فرد باشد. نمونه هایی از چیزی که دارد شامل گواهینامه رانندگی یا کارت مغناطیسی بانک است. کسی که هست اشاره به تکنیک های بیومتریک هستند. نمونه هایی از بیومتریک شامل اثر انگشت، اثر کف دست، صدا و اسکن شبکیه چشم هستند. احراز و تصدیق هویت قوی نیاز به ارائه دو نوع از این سه نوع مختلف از اطلاعات است. به عنوان مثال، چیزی که فرد می داند به علاوه آنچه دارد یعنی مثلا ورود رمز عبور علاوه بر نشان دادن کارت مخصوص بانک. این تکنیک را احراز و تصدیق هویت دو عامله گویند که قوی تر از یک عامله (فقط کنترل کلمه عبور) است. 

در سیستم های کامپیوتری امروزی، نام کاربری رایج ترین شکل احراز و رمز عبور رایج ترین شکل تصدیق هویت است. نام کاربری و کلمه عبور به اندازه کافی به امنیت اطلاعات خدمت کرده اند اما در دنیای مدرن با سیستم های پیچیده تر از گذشته، دیگر کافی نمی باشند. نام کاربری و کلمه عبور به تدریج با روش های پیچیده تری جایگزین میشوند. 

پس از آنکه فرد، برنامه یا کامپیوتر با موفقیت احراز و تصدیق هویت شد سپس باید تعیین کرد که او به چه منابع اطلاعاتی و چه اقداماتی روی آنها مجاز به انجام است (اجرا، نمایش، ایجاد، حذف، یا تغییر). این عمل را صدور مجوز گویند. 

صدور مجوز برای دسترسی به اطلاعات و خدمات کامپیوتری با برقراری سیاست و روش های مدیریتی آغاز می شود. سیاست دسترسی تبیین میکند که چه اطلاعات و خدمات کامپیوتری می تواند توسط چه کسی و تحت چه شرایطی دسترسی شود. مکانیسم های کنترل دسترسی سپس برای به اجرا درآوردن این سیاست ها نصب و تنظیم میشوند. 

رویکردهای کنترل دسترسی مختلفی وجود دارند. سه رویکرد شناخته شده وجود دارند که عبارتند از: رویکرد صلاحدیدی، غیرصلاحدیدی و اجباری. در رویکرد صلاحدیدی خالق یا صاحب منابع اطلاعات قابلیت دسترسی به این منابع را تعیین میکند. رویکرد غیر صلاحدیدی تمام کنترل دسترسی متمرکز است و به صلاحدید افراد نیست. در روش اجباری، دسترسی به اطلاعات و یا محروم کردن بسته به طبقه بندی اطلاعات و رتبه فرد خواهان دسترسی دارد. 

کنترل امنیت به اقداماتی گفته میشود که منجر به حفاظت، مقابله، پیشگیری و یا به حداقل رساندن خطرات امنیتی است. این اقدامات را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. 

کنترل مدیریتی ( کنترل رویه ها) عبارتند از سیاست ها، رویه ها، استانداردها و رهنمودهای مکتوب که توسط مراجع مسئول تایید شده است. کنترل های مدیریتی چارچوب روند امن کسب و کار و مدیریت افراد را تشکیل میدهد. این کنترل ها به افراد نحوه امن و مطمئن انجام کسب و کار را میگویند و نیز چگونه روال روزانه عملیات ها هدایت شود. قوانین و مقررات ایجاد شده توسط نهادهای دولتی یک نوع از کنترل مدیریتی محسوب میشوند چون به شرکت ها و سازمانها نحوه امن کسب و کار را بیان میکنند. برخی از صنایع سیاست ها، رویه ها، استانداردها و دستورالعمل های مختص خود دارند که باید دنبال کنند مثل استاندارد امنیت داده های صنعت کارتهای پرداخت (PCI-DSS) مورد نیاز ویزا و مستر کارت. نمونه های دیگر از کنترل ها مدیریتی عبارتند از سیاست امنیتی شرکت های بزرگ، سیاست مدیریت رمز عبور، سیاست استخدام، و سیاست های انضباطی. کنترل های مدیریتی پایه ای برای انتخاب و پیاده سازی کنترل های منطقی و فیزیکی است. کنترل های منطقی و فیزیکی پیاده سازی و ابزاری برای اعمال کنترل های مدیریتی هستند. 

کنترل منطقی (کنترل فنی) استفاده از نرم افزار، سخت افزار و داده ها است برای نظارت و کنترل دسترسی به اطلاعات و سیستم های کامپیوتری. به عنوان مثال : کلمه عبور، فایروال ها ی شبکه و ایستگاههای کاری، سیستم های تشخیص نفوذ به شبکه، لیست های کنترل دسترسی و رمزنگاری داده ها نمونه هایی از کنترل منطقی می باشند. 

کنترل فیزیکی برای حفاظت و کنترل محیط کار و تجهیزات کامپیوتری و نحوه دسترسی به آنها است که جنبه فیزیکی دارند. به عنوان مثال: درب، قفل، گرمایش و تهویه مطبوع، آژیر دود و آتش، سیستم دفع آتش سوزی، دوربین ها مداربسته، موانع، حصارکشی، نیروی های محافظ و غیره.

در امنیت اطلاعات از رمزنگاری استفاده میشود تا اطلاعات به فرمی تبدیل شود که به غیر از کاربر مجاز کس دیگری نتواند از آن اطلاعات استفاده کند حتی اگر به آن اطلاعات دسترسی داشته باشد. اطلاعاتی که رمزگذاری شده تنها توسط کاربر مجازی که کلید رمز نگاری را دارد میتواند دوباره به فرم اولیه تبدیل شود(از طریق فرایند رمزگشایی). رمزنگاری برای حفاظت اطلاعات در حال انتقال (اعم از الکترونیکی و یا فیزیکی) و یا ذخیره شده است. رمزنگاری امکانات خوبی برای امنیت اطلاعات فراهم می کند از جمله روش های بهبود یافته تصدیق هویت، فشرده سازی پیام، امضاهای دیجیتالی، قابلیت عدم انکار و ارتباطات شبکه رمزگذاری شده. 

رمزنگاری اگر درست پیاده سازی نشود می تواند مشکلات امنیتی در پی داشته باشد. راه حل های رمز نگاری باید با استفاده از استانداردهای پذیرفته شده که توسط کارشناسان مستقل و خبره بررسی دقیق شده انجام گیرد. همچنین طول و قدرت کلید استفاده شده در رمزنگاری بسیار مهم است. کلیدی ضعیف یا خیلی کوتاه منجر به رمزگذاری ضعیف خواهد شد. مدیریت کلید رمزنگاری موضوع مهمی است.

به دنبال جست وجوی روشی به جز شیوه های سنتی امنیت شبکهٔ IT شرکت آی بی ام و چند شرکت و سازمان IT شورای جدید حفاظت از اطلاعات را احداث کرده اند. هدف از این کار ایجاد روش هایی برای مقابله با هکرها و دیگر راه های دسترسی غیرقانونی به اطلاعات است. شرکت IBM در گزارشی اعلام کرد که این شورا برای تنظیم طرحی نوین برای محافظت و کنترل در اطلاعات شخصی و سازمانی افراد همهٔ تلاش خود را به کار خواهد گرفت. استوارت مک ایروین، مدیر بخش امنیت اطلاعات مشتری IBM می گوید: "بیش تر شرکت ها و همین طور افراد حقیقی کنترل و امنیت اطلاعات خود را به عنوان مسئله ای فرعی در نظر می گیرند و در کنار دیگر فعالیت های خود به آن می پردازند." به عقیدهٔ اعضای این شورا کنترل و نظارت بر اطلاعات به این معناست که چه گونه یک شرکت در کنار ایجاد امکان بهره برداری از اطلاعات مجاز، محدودیت هایی را برای دست رسی و محافظت از بخش های مخفی تدارک می بیند. اعضای این شورا برآن اند تا تعریفی جدید از مدیرت کنترل اطلاعات و سیاست های مربوط به آن ارایه دهند. هم چنین پیش بینی شده است که این راهکارها بخش مهمی را در زیربنای سیاست های IT داشته باشد. مک آروین می گوید: "ایدهٔ اولیهٔ تشکیل این شورا در جلسات سه ماه یک بار و غیررسمی شرکت IBM با مشتریان و برخی شرکا شکل گرفت. ما با افرادی گفت وگو می کردیم که با مشکلات ناامنی اطلاعات به شکل عینی روبه رو بودند. برای شرکت IBM و شرکای تجاری آن مشارکت مشتریان عاملی موثر در اصلاح و هماهنگی نرم افزارهای امنیتی موجود و طراحی نرم افزارهای جدید است. ما سعی می کنیم ابزارهای امنیتی IBM را با نیازهای مشتری آشتی دهیم. بسیاری از مشتریان شرکت که اکنون اعضای فعال این شورا را تشکیل داده اند، خود طرح پروژه های جدید برای کنترل خروج اطلاعات و مدیریت آن را تنظیم کرده اند. آن ها داوطلب شده اند که برای اولین بار این روش ها را در مورد اطلاعات شخصی خود به کار گیرند. بدیهی است شرایط واقعی در مقایسه با وضعیت آزمایشی نتیجهٔ بهتری دارد. رابرت گاریگ، مدیر ارشد بخش امنیتی بانک مونترآل و یکی از اعضای شورا، معتقد است اکنون زمان آن رسیده که شرکت ها روش های جدیدی را برای کنترل اطلاعات مشتریان خود به کار بگیرند او می گوید: "من فکر می کنم اکنون زمان مدیریت کنترل اطلاعات فرارسیده است." پیش از این بخش IT تمام حواس خود را بر حفاظت از شبکه ها متمرکز کرده بود، اما اکنون اطلاعات به عنوان بخشی مستقل به محدودیت هایی برای دستیابی و هم چنین روش های مدیریتی نوین نیازمند است. این حوزه به کوششی چشمگیر نیازمند است. شرکت ها هر روز بیش از پیش با سرقت اطلاعات روبه رو هستند. هدف اصلی شورا ایجاد مدیریتی هوشمند و بی واسطه است . مسائل مورد توجه این شورا به ترتیب اهمیت عبارت اند از: "امنیت، حریم خصوصی افراد، پذیرش قوانین و برطرف کردن سوء تعبیرهایی که در مورد IT و وظایف آن وجود دارد." به نظر این شورا مشکل اصلی ناهماهنگی برنامه های بخش IT با فعالیت های شرکت و بی توجهی به ادغام این راهکارهاست. شرکت آمریکن اکسپرس و بانک جهانی، دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی و ... از اعضای این شورا هستند 

با وجود تمام مزایایی که تجارت الکترونیک بهمراه دارد، انجام تراکنش ها و ارتباطات آنلاین محملی بزرگتر برای سوء استفاده از فناوری و حتی اعمال مجرمانه فراهم می کند. این مشکلات تنها مختص تجارت الکترونیک نیست و بخشی از مشکلات گسترده ایست که در سراسر جهان گریبانگیر سیستم های اطلاعاتی و کامپیوتری هستند. هر ساله سازمان های بسیاری هدف جرائم مرتبط با امنیت اطلاعات، از حملات ویروسی گرفته تا کلاه برداری های تجاری از قبیل سرقت اطلاعات حساس تجاری و اطلاعات محرمانه کارت های اعتباری، قرار می گیرند. چنین حملات امنیتی موجب میلیون ها دلار ضرر و اخلال در فعالیت شرکت ها می شوند. بسیاری از گزارشگران و مشاوران هزینه خسارات مرتبط با نقائص امنیتی را تا میلیاردها دلار برآورد کرده اند. با اینحال آنچه مهمتر از صحت میزان این خسارات است، این واقعیت است که با افزایش کاربران سیستم های اطلاعاتی، دسترسی آسان به اطلاعات و رشد فزاینده کاربران مطلع (فنی) می توان به راحتی فرض کرد که تعداد این سوء استفاده ها از فناوری و تهدیدهای امنیتی نیز به همین نسبت افزایش یابد. متاسفانه، از آنجا که بسیاری از شرکت ها دوست ندارند نفوذ به سیستمشان را تایید و اطلاعاتشان در مورد این نفوذها و وسعت آنها را با دیگران به اشتراک بگذارند، میزان دقیق خساراتی که شرکت ها از جرائم مرتبط با امنیت متحمل شده اند، را نمی توان بدست آورد. بی میلی به ارائه اطلاعات مربوط به نقائص امنیتی، از این ترس معمول ناشی می می شود که اطلاع عموم از چنین نقائصی باعث بی اعتمادی مشتریان نسبت به توانایی شرکت در حفظ داراییهای خود می شود و شرکت با این کار مشریان خود و در نتیجه سوددهی اش را از دست خواهد داد. از آنجایی که مصرف کنندگان امروزی نسبت به ارائه آن لاین اطلاعات مالی بی اعتماد اند، شرکت ها با تایید داوطلبانه این واقعیت که قربانی جرائم مرتبط با امنیت شده اند، چیزی بدست نمی آورند. با هیجانات رسانه ای که امروزه دور و بر اینترنت و قابلیت های آن وجود دارد، حفظ یک تصویر مثبت از امنیت تجارت الکترونیک در اذهان، دغدغه شماره یک بسیاری از شرکت ها است و برای بقاء و باقی ماندن در رقابت کاملا ضروری است. نبود اطلاعات دست اول از موارد واقعی برنامه ریزی و مقابله با تهدیدهای امنیتی را بسیار مشکلتر کرده است اما با این وجود هم فناوری ها و روشهای امنیت اطلاعات و فنون کلی مدیریتی در برنامه ریزی و حفاظت از منابع فناوری اطلاعات سازمان، در یک دهه گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته اند. اکنون خبرگانی هستند که در حوزه امنیت سایبر تخصص پیدا کرده اند و راهکارهای زیادی برای حفاظت از فناوری های تجارت الکترونیک از مجرمین بالقوه فضای سایبر دارند. بسیاری از شرکت ها دریافته اند که برای موفقیت در تجارت الکترونیک، علاوه بر روشهای امنیتی که برای حفاظت از منابع فناوری اطلاعات طراحی شده اند، نیازمند سرمایه گذاری و برنامه ریزی برای ایجاد یک برنامه جامع امنیت هستند تا بدان طریق از داراییهایشان در اینترنت محافظت و از نفوذ مجرمین به سیستم هایشان که موجب خسارت دیدن فعالیت های تجارت الکترونیک آنها می شود جلوگیری کنند. برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک شامل برنامه های حفاظتی که از فناوری های موجود (نرم افزار و سخت افزار)، افراد، برنامه ریزی راهبردی استفاده می کنند و برنامه های مدیریتی که برای حفاظت از منابع و عملیات تجارت الکترونیک شرکت طراحی و اجرا می شوند، است.چنین برنامه ای برای بقاء کلی فعالیت های تجارت الکترونیک شرکت حیاتی است و سازمان باید آنرا به عنوان مولفه ای اساسی در راهبرد تجارت الکترونیک موفق به حساب آورد.موفقیت چنین برنامه هایی به حمایت کامل مدیران رده بالا و مشارکت کامل بخش فناوری اطلاعات و مدیریت در جهت درک تاثیر گذاری و محدودیت های برنامه است.علاوه بر این برای اطمینان از بروز بودن این برنامه و ابزارهای آن و هماهنگی با آخرین فناوری ها و فنون مدیریت، باید آن را بطور مداوم مورد ارزیابی و سنجش قرار داد. 

اولین گام برای ایجاد یک برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک، انجام یک ارزیابی کامل از ارزش و اهمیت تجارت الکترونیک در موفقیت کلی اهداف و برنامه تجاری شرکت است.گام بعدی باید ارزیابی آسیب پذیری سیستم تجارت الکترونیک شرکت از هر دو جنبهٔ تهدیات داخلی و خطرات موجود خارجی است.شناخت آسیب پذیریهای خارجی بسیار ساده تر از دیدن آسیب پذیری های خارجی است.با این وجود تمام تلاش ها باید در راستای شناخت حوزه هایی باشد که سیستم از داخل مورد سوءاستفاده قرار می گیرد.این کار را می توان به خوبی با صحبت با کاربران سیستم و توسعه دهندگان انجام داد.علاوه بر این بسته های نرم افزاری بسیاری هم وجود دارند که می توانند توانایی نظارت بر استفاده کلی از سیستم و دسترسی داخلی به آن را دارند و می توانند تحلیل کاملی از فعالیت های مشکوک احتمالی کاربران داخلی ارائه دهند. 

گام بعد ایجاد یک طرح مستمر تجارت الکترونیک است که بطور شفاف تمام نقاط ضعف احتمالی، روشهای جلوگیری و مقابله با آنها و برنامه های محتمل برای ترمیم نفوذها و و تهدیدهای امنیتی است. بسیاری از شرکت ها تمایل دارند به خود بقبولانند که داشتن برنامه ضد ویروس و دیواره های آتش، برای حفاظت از سیستم هایشان کافی است. داشتن چنین نرم افزارهایی گام نخست خوبی است اما حتی با این وجود نیز سیستم های تجارت الکترونیک با نقاط ضعف زیر روبرو هستند: 

آتش سوزی و انفجار، 

خرابکاری عمدی در سخت افزار، نرم افزار و یا داده ها و اطلاعات، 

دزدیده شدن نرم افزار و سخت افزار، 

فقدان پرسنل کلیدی امنیت تجارت الکترونیک 

فقدان برنامه های کاربردی 

فقدان فناوری 

فقدان ارتباطات 

فقدان فروشندگان. 

تهدیدها در هر یک از این حوزه ها باید به دقت ارزیابی و طرح های محتمل ترمیم باید با جزئیات کامل برای مقابله با هر کدام تهیه شود. علاوه بر این باید در طرح افراد مسئول مدیریت و تصحیح مشکلات بوجود آمده از این نقائص معین گردند. سپس، سازمان باید نرم افزارها و سخت افزارهایی که حفاظت از سیستم تجارت الکترونیک را برعهده دارند را، ارزیابی کند.درک اینکه فناوری های مورد استفاده باید مناسب نیازهای شرکت بوده و برای تمام تهدیدهای امنیتی احتمالی سطحی از محافظت را فراهم کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است. 

حوزه های بحرانی که با مورد توجه قرار گیرند عبارتند از : حساسیت داده ها و اطلاعات در دسترس، حجم ترافیک دسترسی و روشهای دسترسی.امنیت تجارت SSL (Secure Socket Layer) یا SET (Secure Electronic Transaction)الکترونیک مبتنی بر تکنولوژی باید با استفاده از الگوی امنیت شامل لایه های مختلف امنیتی باشد.هدف نهایی امنیت مبتنی بر فناوری باید فراهم کردن صحت، یکپارچگی، پنهان کردن و غیر قابل رد بودن موثر باشد.بسیاری از شرکت ها ، 

در طول این مرحله ایجاد برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک از تجربه شرکت های دیگری که در زمینه ارزیابی سیستم های امنیتی مبتنی بر فناوری تخصص دارند، استفاده می کنند. 

مهمترین مولفه هر برنامه امنیتی موثری افرادی هستند که آنرا اجرا و مدیریت می کنند.نقائص امنیتی بیش از آنگه ناشی از سیستم باشند، به وسیلهٔ افرادی که مدیریت سیستم را برعهده دارند و کاربران سیستم رخ می دهند.بیشتر مطالعات گذشته نشان داده اند تهدیدهای داخلی سیستم های تجارت الکترونیک اغلب بسیار مهمتر از تهدیدهای خارجی بوده اند.در بسیاری از موارد مجرمانی که در نفوذ به سیستم بوده اند یا دانش قبلی از سیستم داشته اند و یا شریک جرمی در داخل شرکت.مهمترین ابزاری که مدیریت برای کاهش تهدید داخلی در اختیار دارد آموزش کاربران داخلی سیستم و پرسنل مدیریت آن در مورد نتیجه اخلال در یکپارچگی و امنیت سیستم است.بسیاری از کاربران از این واقعیت که نفوذ به سیستم های اطلاعاتی جرم است و اخلالگران تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند، اطلاع دارند.شرکت، با آگاهی دادن به کاربران و ترساندن آنها از عواقب این اعمال می تواند تا حد زیادی مانع آنها گردد. 

ایجاد یک برنامه راهبردی موثر و بی عیب اهمیت بسیاری در امنیت تجارت الکترونیک دارد.چنین راهبردی باید شامل هدف کلی برنامه جامعه امنیت تجارت الکترونیک، اهداف جزئی و محدوده آن باشد.این راهبرد باید در راستای راهبرد تجاری کلی تجارت الکترونیک شرکت باشد.یکی از اهداف جزئی این راهبرد می تواند حفاظت کامل از تمامی منابع تجارت الکترونیک شرکت و فراهم کردن امکان ترمیم هر اخلال با حداکثر سرعت ممکن باشد.علاوه بر این این برنامه باید شامل منابع مورد نیاز برای پشتیبانی از اهداف جزئی و کلی در کنار قیود و محدودیت های برنامه راهبردی و همچنین حاوی منابع انسانی کلیدی، اجرای برنامه های امنیتی متفاوت در غالب بخشی از برنامه راهبردی باشد. ساختارهای مدیریتی و تصمیم سازان 

موفقیت برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک در گروی مدیریت موثر چنین برنامه ای است.پشتیبانی مدیریت، از مدیران رده بالا شروع و در تمام سطوح ادامه می یابد.چنین برنامه ای در شرکت های بزرگ باید مستقیما بوسیله یک مدیر ارشد و در شرکت های متوسط و کوچکتر بوسیله رئیس یا صاحب آن شرکت اداره و نظارت گردد.مسئولیت اصلی مدیر برنامه به روز نگه داشتن کامل برنامه، اجرای برنامه های آن و ارزیابی مجدد برنامه های موجود است. 

بخشی از فعالیت های چنین فردی آموختن راهکارهای عملی موثر در برنامه امنیتی سایر سازمانهاست که می تواند آنرا با مطالعه مقالات، کتب و مطالعات موردی منتشر شده بدست آورد. 

مدرک (Certified Information Systems Security Professional) مدرکی برای متخصصان امنیت است وکسب این مدرک مراحلی دارد . این مدرک مستقل از هر نوع سخت افزار و نرم افزار خاص یک شرکت است و به عنوان یک عنصر کلیدی در ارزشیابی داوطلبان کار در موسسات بزرگ و سیستم های Enterprise شناخته می شود. افرادی که صاحب این مدرک باشند می توانند برای پست مدیریت شبکه های کوچک و بزرگ اطلاعاتی خود را معرفی کنند. 

در سال ۱۹۸۹، چند سازمان فعال در زمینهٔ امنیت اطلاعات کنسرسیومی را تحت نام ۲(ISC) بنا نهادند که هدف ان ارایهٔ استانداردهای حفاظت از اطلاعات و آموزش همراه با ارایهٔ مدرک مربوط به افراد آموزش دیده بود. 

در سال ۱۹۹۲ کنسرسیوم مذکور اقدام به طرح مدرکی به نام CISSP نمود که هدف آن ایجاد یک سطح مهارت حرفه ای و عملی در زمینهٔ امنیت اطلاعات برای افراد علاقمند به آن بود. 

این مدرک به دلیل این که بر خلاف سایر مدارک امنیتی، وابسته به محصولات هیچ شرکت خاصی نیست، قادر است به افراد متخصص امنیت، تبحر لازم را در طرح و پیاده سازی سیاست های کلان امنیتی اعطا نماید. اتخاذ تصمیمات اصلی و حیاتی برای برقراری امنیت، مسئله ای نیست که مدیران سطح بالای یک سازمان بزرگ آن را به عهدهٔ کارشناسان تازه کار یا حتی آنهایی که مدرک امنیت در پلتفرم کاری خاصی را دارند، بگذارند بلکه مهم آن است که این قبیل مسئولیت ها به اشخاصی که درک کامل و مستقلی از مسائل مربوط به مهندسی اجتماعی دارند و می توانند در جهت برقراری امنیت اطلاعات در یک سازمان به ارایه خط مشی ویژه و سیاست امنیت خاص کمک کننده سپرده شود . 

مراحل کسب مدرک 

برای کسب مدرک CISSP، داوطلبان باید حداقل سه سال سابقه کاری مفید در یکی از زمینه های امنیتی اعلام شده توسط ۲(ISC) را داشته باشند . از ابتدای سال۲۰۰۳ به بعد شرط مذکور به چهار سال سابقه کاری یا سه سال سابقه کار به علاوهٔ یک مدرک دانشگاهی یا بین المللی در این زمینه تغیر یافت .زمینه های کاری امنیتی که انجمن ۲(ISC) داوطلبان را به داشتن تجربه در آن ترغیب می کند شامل ده مورد است کهبه آن عنوان (Common Body Of Knowlege) CBKیا همان اطلاعات پایه در زمینهٔ امنبیت اطلاق می شود این موارد عبارتنداز: 

سیستم های کنترل دسترسی 

توسعه سیستم ها وبرنامه های کاربردی 

برنامه ریزی برای مقابله با بلاهای طبیعی وخطرات کاری 

رمزنگاری 

مسائل حقوقی 

امنیت عملیاتی 

امنیت فیزیکی 

مدلهاومعماری امنیتی 

تمرین های مدیریت امنیت 

امنیت شبکهٔ داده ای و مخابراتی 

زمانی که داوطلب موفق به دریافت مدرک CISSP می شود باید برای حفظ این مدرک همواره خود را در وضعیت مطلوبی از لحاظ سطح دانش علمی وعملی در مقوله های مورد نظر نگه دارد .هر دارندهی این مدرک لازم است که هرسال برای تمدید گواهینامهٔ خود، کارهایی را برای اثبات پشتکار وعلاقهٔ خود به مقولهٔ امنیت انجام داده وموفق به کسب سالانه ۱۲۰ امتیاز (از لحاظ ارزش کارهای انجام شده از دید انجمن ) شود. به این منظور انجمن، فعالیت های مختلفی را برای کسب امتیاز ات لازم به دارندگان مدرک پیشنهاد می کند. به عنوان مثال کسب یک مدرک معتبعر در زمینهٔ امنیت اطلاعات، فعالیت در زمینه های آموزش مفاهیم امنیتی به متخصصان دیگر، استخدام شدن درشرکت های معتبر، چاپ مقالات در زمینهٔ امنیت، شرکت در سمینارهای مهم وکنفرانس های مربوط به حوزهٔ امنیت، داشتن تحقیقات شخصی وامثال آن می توانند دارندگان مدرک را در کسب امتیازات لازم یاری دهند . کلیهٔ فعالیت های مذکور به صورت مستند و مکتوب تحویل نمایندگی های انجمن در سراسر دنیا شده تا مورد ارزشیابی و امتیازدهی انجمن قرار گیرد . در صورتی که دارندهٔ مدرک موفق به کسب ۱۲۰ امتیاز نشود باید جهت حفظ مدرک خود دوباره آزمون CISSP را بگذراند. CISSP شامل ۲۵۰ سئوال چهار گزینه ای است که کلیهٔ مفاهیم امنیتی را در بر می گیرد .CISSP یکی از محبوبترین مدارک بین المللی در سال ۲۰۰۳ شناخته شده به طوری که با یک افزایش ۱۳۴ درصدی در بین داوطلبان نسبت به سال قبل روبه رو بوده است .همین آمار حاکی از موفقیت ۹۸ درصدی دارندگان مدرک در حفظ مدرک خود است . به هر حال با اوضاع و احوال امروزهٔ دنیای فناوری اطلاعات وخطرات ناشی از حملات انواع ویروس ها و هکرها به نظر می رسد هر روز نیاز به وجود متخصصان امنیتی، خصوصا دارندگان مدارک معتبر بین المللی بیشتر محسوس است. هم اکنون دو مدرک امنیتی یعنی SECURITY+ متعلق به انجمن کامپتیا و مدرک CISSP متعلق به انجمن بین المللی حرفه ای های امنیت از شهرت خاصی در این زمینه برخوردارند. 

طبق آمار مجلهٔ certification میانگین درآمد سالانهٔ دارندگان مدرک CISSP در سال ۲۰۰۴ نزدیک به ۸۶ هزار دلار بوده است این میزان درآمد در بین درآمد مدرک های مختلف که طبق همین آمارگیری بدست آمده نشان می دهد که مدرک CISSP در جایگاه اول قرار دارد. در این مقایسه مدرک security+ با ۶۰ هزار دلار و مدرک MCSE securityMCP با ۶۷ هزار دلار در سال در رده های دیگر این فهرست قرار دارند که همه نشان از اهمیت ودر عین حال دشوار بودن مراحل کسب و نگهداری مدرک CISSP دارد.