در ادامه اقداماتی را معرفی می‌کنیم که می‌توان برای مقابله با هر یک از این حملات در هر لایه مدل OSI انجام داد. توجه داشته باشید که امنیت شبکه یک فرایند چندلایه است، بنابراین بهترین رویکرد استفاده ترکیبی از این راهکارهاست.

1. لایه فیزیکی (Wiretapping)

اقدامات مقابله‌ای:

 

- امنیت فیزیکی:

- محدود کردن دسترسی‌های فیزیکی به تجهیزات و کابل‌ها (استفاده از قفل‌های فیزیکی، مانیتورینگ و دوربین‌ها).

- جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز به محیط‌های فنی مثل دیتاسنترها.

 

- استفاده از کابل‌های امن:

- استفاده از کابل‌های فیبر نوری که نسبت به کابل‌های مسی سخت‌تر قابل شنود هستند.

 

- کشف حملات:

- نصب حسگرهای نشت نور یا تغییرات سیگنال برای شناسایی دستورالعمل‌های غیرعادی.

 

2. لایه داده‌ای (ARP Spoofing / ARP Poisoning)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- استفاده از ARP Inspection:

- در سوئیچ‌های مدیریتی از Dynamic ARP Inspection (DAI) استفاده کنید. این قابلیت به تشخیص بسته‌های ARP جعلی و جلوگیری از رسیدن آن‌ها به کل شبکه کمک می‌کند.

 

- پیکربندی ARP ایستا:

- در محیط‌های کوچک یا حساس می‌توان آدرس‌های ARP را به صورت استاتیک بر روی دستگاه‌ها وارد کرد تا تغییرات ناخواسته رخ ندهد.

 

- بخش‌بندی شبکه (VLAN):

- جداسازی ترافیک شبکه با استفاده از VLAN، می‌تواند دامنه تأثیر ARP spoofing را کاهش دهد.

 

- استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری:

- استفاده از رمزنگاری برای تأمین امنیت ترافیک میان دستگاه‌ها (مثلاً IPsec).

 

3. لایه شبکه (IP Spoofing)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- فیلترینگ ترافیک ورودی و خروجی:

- استفاده از Access Control Lists (ACLs) بر روی روترها برای مسدود کردن بسته‌های ورودی با آدرس‌های IP جعلی.

 

- Ingress و Egress Filtering:

- راه‌اندازی فیلترینگ در نقطه‌های ورودی (ingress) و خروجی (egress) به شبکه برای اطمینان از اصالت آدرس‌های IP.

 

- استفاده از uRPF (Unicast Reverse Path Forwarding):

- اعمال چک‌های uRPF در روترها برای اعتبارسنجی مسیر برگشتی بسته‌ها.

 

- استفاده از پروتکل‌های امن:

- در مواردی که امکان‌پذیر است، استفاده از پروتکل‌های امنیتی مانند IPsec به تضمین اصالت تبادل اطلاعات کمک می‌کند.

 

4. لایه انتقال (TCP SYN Flood)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- فعالسازی SYN Cookies:

- پیکربندی سرورها برای استفاده از SYN cookies، که با استفاده از آن‌ها می‌توان از تخصیص منابع ناخواسته جلوگیری کرد.

 

- فایروال و IDS/IPS:

- استفاده از فایروال‌های پیشرفته و سیستم‌های تشخیص/پیشگیری نفوذ (IDS/IPS) برای شناسایی الگوهای ترافیکی غیرطبیعی و مسدودسازی آن‌ها.

 

- محدودسازی نرخ (Rate Limiting):

- محدود کردن تعداد درخواست‌های ورودی به سرورها.

 

- Load Balancing:

- استفاده از تعادل بار (Load Balancers) برای توزیع ترافیک ورودی و کاهش اثر حمله روی یک نقطه از شبکه.

 

5. لایه جلسه (Session Hijacking)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- استفاده از انتقالات امن (HTTPS):

- رمزنگاری تمامی جلسات با استفاده از پروتکل‌های امن مانند TLS/SSL.

 

- مدیریت صحیح نشست‌ها:

- استفاده از توکن‌های نشست با زمان اعتبار محدود و تغییر دوره‌ای آن‌ها پس از ورود موفق.

- امنیت کوکی‌ها:

- علامت‌گذاری کوکی‌ها با گزینه‌هایی مانند HttpOnly و Secure برای کاهش ریسک دزدیدن آن‌ها.

 

- تشخیص فعالیت‌های مشکوک:

- پیاده‌سازی مکانیزم‌های رصد تغییرات ناگهانی در نشست (مانند IP و User-Agent) برای شناسایی تلاش‌های تصاحب جلسات.

 

6. لایه نمایش (SSL Stripping)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- فعال‌سازی HSTS (HTTP Strict Transport Security):

- استفاده از هدر HSTS باعث می‌شود که مرورگرها تنها از HTTPS استفاده کنند، حتی اگر کاربر به صورت دستی HTTP را وارد کند.

 

- پیکربندی صحیح TLS/SSL:

- استفاده از گواهی‌های معتبر، غیرفعال کردن پروتکل‌ها و الگوریتم‌های ضعیف و به‌روزرسانی دوره‌ای تنظیمات مربوط به رمزنگاری.

 

- توجه به URL و آدرس‌دهی:

- اطمینان از اینکه کاربران به نسخه امن سایت (HTTPS) هدایت می‌شوند و به هیچ وجه از لینک‌های ناشناخته یا غیررمزنگاری استفاده نمی‌کنند.

 

- آموزش کاربران:

- آموزش کاربران برای تشخیص نشانه‌های امنیتی (مانند Presence of HTTPS و قفل نشانی) در مرورگر.

 

7. لایه کاربرد (SQL Injection)

 

اقدامات مقابله‌ای:

 

- استفاده از Prepared Statements و Parameterized Queries:

- استفاده از کدهای آماده (prepared statements) به جای کوئری‌های دینامیک در پایگاه داده، مانع تزریق کد مخرب می‌شود.

 

- اعتبارسنجی و فیلترینگ ورودی:

- بررسی دقیق و فیلتر کردن داده‌های ورودی از سمت کاربر جهت جلوگیری از وارد شدن کدهای مخرب.

 

- استفاده از ORM یا Stored Procedures:

- بکارگیری Object Relational Mapping (ORM) که غالباً از مشکلات تزریق SQL جلوگیری می‌کند و همچنین استفاده از stored procedures.

 

- اصل حداقل دسترسی:

- اعمال محدودیت دسترسی برای کاربران پایگاه داده از نظر دستورات مجاز، به طوری که در صورت نفوذ، آسیب کمتر وارد شود.

 

- به‌روزرسانی و پچ‌های امنیتی:

- اطمینان از به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارهای پایگاه داده و فریم‌ورک‌های وب برای رفع آسیب‌پذیری‌های شناسایی‌شده.

جمع‌بندی

استفاده از لایه‌های دفاعی متعدد (defense in depth) به افزایش امنیت کلی شبکه کمک می‌کند. هیچ روشی به تنهایی نمی‌تواند از تمام حملات جلوگیری کند؛ بلکه استفاده ترکیبی از راهکارهای ذکر شده و نظارت مستمر بر شبکه، بهترین استراتژی برای مقابله با تهدیدات سایبری محسوب می‌شود.