در دنیای دیجیتال امروز، حفاظت از اطلاعات سازمانی اهمیت روزافزونی پیدا کرده است. با گسترش ارتباطات و اشتراک‌گذاری اسناد از طریق شبکه‌ها و فضای ابری، کنترل دسترسی به داده‌های حساس به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شده است. مدیریت دسترسی با استفاده از Active Directory Rights Management Services (AD RMS) یکی از راهکارهای قدرتمند مایکروسافت برای حل این چالش است. این سرویس با رمزگذاری محتوا و اعمال سیاست‌های دقیق دسترسی، به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا مشخص کنند چه کسانی می‌توانند اسناد، ایمیل‌ها یا فایل‌های خاصی را مشاهده، ویرایش، چاپ یا به اشتراک بگذارند. در این مقاله، با مفهوم AD RMS، معماری آن، نحوه راه‌اندازی و مزایای کاربردی آن در مدیریت دسترسی اطلاعات آشنا می‌شویم.

AD RMS چیست؟

Active Directory Rights Management Services (AD RMS) یک فناوری امنیتی از مایکروسافت است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استفاده از اطلاعات حساس را کنترل کنند. این سرویس با رمزگذاری و اعمال سیاست‌های دسترسی، از انتشار یا سوءاستفاده از اسناد و ایمیل‌های محافظت شده جلوگیری می‌کند. در ادامه یک توضیح کامل، ساده و گام به گام از AD RMS آورده شده است:

۱. مفهوم و هدف AD RMS

AD RMS به شما این امکان را می‌دهد که حقوق دسترسی به محتوا (مانند اسناد، ایمیل‌ها، تصاویر و غیره) را مشخص کنید. برای مثال، می‌توانید تعیین کنید که کاربران بتوانند:

تنها سند را بخوانند ولی نتوانند آن را چاپ، کپی یا انتقال دهند.

مشخص شود که چه کسانی حق ویرایش یا ذخیره نسخه‌های جدید از محتوا را دارند.

بنابراین، حتی اگر یک فایل به اشتباه یا از راه‌های غیرمجاز در دست افراد نادرست قرار بگیرد، سیاست‌های تعیین شده باعث می‌شود که آن افراد به اطلاعات حساس دسترسی کامل نداشته باشند.

۲. معماری کلی AD RMS

• سرور AD RMS (Farm): در مرکز این معماری، یک یا چند سرور به عنوان «مزرعه‌ی AD RMS» (RMS Farm) مستقر می‌شوند. این سرورها مسئول صدور لایسنس‌های دسترسی (Rights Policy) به کاربران هستند. 
• -کلیدهای رمزنگاری و مجوزدهی: هنگامی که یک سندی محافظت می‌شود، ابتدا آن سند با استفاده از یک کلید موقتی رمزگذاری می‌شود. سپس این کلید رمزگذاری، در داخل یک لایسنس به کاربر ارائه می‌شود. 
• یکپارچه‌سازی با Active Directory: AD RMS از Active Directory جهت شناسایی و احراز هویت کاربران و گروه‌ها استفاده می‌کند، بنابراین تعیین سیاست‌ها می‌تواند به راحتی از طریق گروپ‌های موجود مدیریت شود.

این ساختار باعث می‌شود که سیاست‌های دسترسی به‌صورت متمرکز و قابل اطمینان اعمال شوند.

۳. مراحل نصب و پیکربندی AD RMS

 گام ۱: نصب نقش (Role) AD RMS در سرور

• از طریق Server Manager: وارد Server Manager شوید و گزینه "Add Roles and Features" را انتخاب کنید.
• انتخاب AD RMS: در مرحله نصب، سرویس "Active Directory Rights Management Services" را از بین فهرست نقش‌های موجود انتخاب نمایید.
• تکمیل نصب: مراحل نصب را به دنبال راهنمایی‌های نمایش داده شده طی کنید.
• اجرای ویزارد پیکربندی: پس از نصب، ویزارد پیکربندی AD RMS را اجرا کنید. به شما این امکان داده می‌شود تا:
• یک مزرعه جدید ایجاد کنید یا به یک مزرعه موجود بپیوندید.
• نوع کلیدها و گواهی‌های مورد نظر برای برقراری ارتباط امن را انتخاب کنید.
• **تعیین تنظیمات امنیتی**: در این مرحله، تعیین می‌شود که ارتباط بین سرور و کاربران چگونه با استفاده از گواهی‌های دیجیتال و رمزنگاری امن شود.

گام ۲: راه‌اندازی مزرعه AD RMS (AD RMS Farm)

گام ۳: ایجاد و مدیریت قالب‌های سیاست (Policy Templates)

• تعریف قالب‌های سیاست: با استفاده از کنسول AD RMS، می‌توانید قالب‌های مختلفی ایجاد کنید. به عنوان مثال:
• قالبی که اجازه می‌دهد کاربران فقط سند را مشاهده کنند.
• قالبی که دسترسی به ویرایش یا چاپ محدود شده داشته باشند.
• اعمال سیاست‌ها به اسناد: هنگامی که یک سند یا ایمیل توسط یک کاربر ایجاد و محافظت می‌شود، این قالب سیاست به فایل ضمیمه می‌گردد و رمزنگاری می‌شود.

گام ۴: توزیع پیکربندی به کلاینت‌ها

• تنظیمات کلاینت در اپلیکیشن‌ها: بیشتر برنامه‌های مایکروسافت مانند Office، Outlook و SharePoint به‌طور داخلی از AD RMS پشتیبانی می‌کنند.
• استفاده از Group Policy: تنظیمات مربوط به AD RMS می‌توانند از طریق Group Policy در سطح سازمان به کامپیوترهای کلاینت توزیع شوند تا اطمینان حاصل شود که همه دستگاه‌ها به درستی با سرور RMS ارتباط برقرار می‌کنند.

گام ۵: آزمایش و نظارت بر عملکرد

• ایجاد یک سند آزمایشی: یک سند یا ایمیل با استفاده از یکی از قالب‌های ساخته شده محافظت کنید.
• بررسی دسترسی‌ها: از یک حساب کاربری مجاز و از یک حساب غیرمجاز تست کنید تا مطمئن شوید سیاست‌های اعمال شده به درستی عمل می‌کنند.
• نظارت و ثبت‌رویداد‌ها: سرور AD RMS لاگ‌های مربوط به صدور لایسنس‌ها و دسترسی‌های کاربران را ثبت می‌کند. این لاگ‌ها به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی کمک می‌کنند.

جمع بندی

در این مقاله، به بررسی Active Directory Rights Management Services (AD RMS) و اهمیت آن در مدیریت دسترسی به اطلاعات حساس پرداخته شد. این سرویس امنیتی به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که با استفاده از رمزگذاری و سیاست‌های دسترسی، از انتشار یا سوءاستفاده از اسناد و ایمیل‌های محافظت شده جلوگیری کنند. با پیاده‌سازیAD RMS، سازمان‌ها قادر خواهند بود که سیاست‌های دقیق‌تری برای دسترسی به محتوا تعیین کنند و از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس جلوگیری کنند.

در نهایت، مراحل نصب، پیکربندی و مدیریت AD RMS به‌طور گام به گام شرح داده شد و نشان داده شد که چگونه این سرویس می‌تواند به‌طور مؤثر در سازمان‌ها برای حفاظت از اطلاعات استفاده شود. با استفاده از این فناوری، سازمان‌ها می‌توانند از یک سیستم متمرکز و ایمن برای مدیریت حقوق دسترسی بهره‌برداری کنند و اطمینان حاصل کنند که اطلاعات حساس به‌درستی محافظت می‌شوند.